درباره عبد الله بن مقفع آراء و عقاید ضد و نقیضی در آثار اسلامی وجود دارد برخی او را از کفار و ملاحده خوانده اند برخی مانند شهید مطهری در نسبت اینگونه مسائل به او تردید کرده اندو برخی مانند استاد پاکتچی او را وامدار اندیشه خسوانی می دانند
***
روزبه پور دادویه معروف به ابومحمد عبدالله ابن مقفع زادهٔ ۱۰۴ در فیروزآباد – درگذشتهٔ ۱۴۲ هجری قمری در بغداد نویسنده و مترجم ایرانی و ساکن بصره بود. او با کنیهٔ «أبی محمد» نیز شناخته می‌شد. ابن مقفع از برجسته‌ترین نمایندگان تفکر علمی در قرن دوم هجری است
در این کتاب، آثار ابن‌المقفع با عناوین کلیلة و دمنة، الادب الکبیر، الادب الصغیر، الدرّة الیتیمة، رسالة فی الصحابة و سایر آثار و حکمت‌هاى منسوب به وى، جمع‌آورى شده است
در مقدمه کتاب، به جایگاه نثر فنى نزد عرب و پیدایش آن بعد از پاگیرى نظام اجتماعى اسلام و نبود چنین نثرى در زمان جاهلیّت اشاره شده است. در ادامه، بیان شده که در قرن دوم هجرى، دو نویسنده به نام‌هاى عبدالله بن‌المقفع و عبدالحمید کاتب، پایه‌گزار این نثر فنى و ادبى بودند؛ سپس شرح حال زندگى، مراحل تحصیل و همنشینى ابن‌المقفع با شعرا و ادیبان، آثار و شهرت او در نامه‌نویسى، بیان اقوال علت مرگ وى، مقایسه بین ابن‌المقفع و جاحظ و خلاصه‌اى از مطالب کتاب آمده است..
«کلیلة و دمنة » مجموعه‌اى از داستان‌هاى ایرانى و هندى است که ابن‌المقفع از زبان پهلوى به عربى ترجمه نموده و قصه‌هاى آن از زبان حیوانات و پرندگان، درباره وظایف حاکم نسبت به مردم و توجه دادن پادشاهان به عدل و انصاف مى‌باشد..
«ادب کبیر» رساله‌اى است که از اندرزنامه‌هاى ایرانى و همچنین از تجربه‌هاى مؤلف در زندگى شخصى، سرچشمه گرفته است. جنبه اخلاقى کتاب کاملا عملى است. اندرزهایش به ندرت به یک سطح عالى اخلاقى مى‌رسد و محدود است به آداب معاشرت، زیرکى و بهره‌جویى از عواطف نفسانى به سود خویش. از رحم دینى در این کتاب اثرى نیست و جهان‌بینى آن با مردم دوره تجدّد (رنسانس)، بیشتر مناسب است، تا با مردم قرون وسطاى اسلامى. این در حالیست که «ادب کبیر»، عارى از هرگونه اشاره به محیط تاریخى خاصى است..
مؤلف در مقدمه کتاب «ادب صغیر»، حاجت عقل به ادب و تأثیر آن در رشد عقل انسان را بررسى کرده است..
«رسالة فی الصحابه»، کتابى است در موضوع سیاست. مخاطب ابن‌مقفع در این کتاب، خلیفه‌اى است که هر چند نامش برده نشده، اما بى‌گمان منصور است و در آن یک رشته اندیشه‌ها، درباره مسائل معین سیاسى، دینى و اجتماعى مربوط به محیط و روزگار آن خلیفه بدو عرضه شده است. رفتار طبقه ممتاز لشکرى خراسان و روابط ایشان با خلیفه، انتخاب صاحب‌منصبان عالى مرتبه و درباریان، وضع اهالى عراق و شام در آغاز خلافت عباسى و اختلافات قضایى و ادارى، موضوع‌هایى است که درباره آن‌ها ملاحظات و پیشنهادهاى جالبى ایراد مى‌شود که هم اندیشه‌هاى نویسنده را نشان مى‌دهد و هم روشنگر وضع موجود است. پیشنهاد ابن‌مقفع، این است که خلیفه باید یک مجموعه قوانین و آئین‌هاى قضایى فراهم آورد و تباعد نظر میان مذاهب مختلف و محیطهاى گوناگون جامعه اسلامى را زیرنظر مقام خلافت، وحدت بخشد..
کتاب «الدرَّة الیتیمة» داراى کلماتى ادیبانه، در موضوع پندهاى اخلاقى مى‌باشد..
در بخش «سایر آثار»، نامه‌ها و جواب نامه‌ها و دست‌نوشته‌هاى منسوب به مؤلف تدوین شده است..
آخرین رساله کتاب، مشتمل بر حکمت‌هایى است که به ابن‌المقفع نسبت داده شده است. این رساله در دارالکتاب مصر نگهدارى مى‌شود و کاتب آن على بن احمد حلبى به سال 844ق مى‌باشد..
از آنجایى که ابن‌المقفع ایرانى الاصل و زرتشتىِ طرفدار مسلک مانى بوده و اسلام را در ظاهر اختیار کرده بود، لذا انگیزه او در ترجمه آثار فارسى به عربى، جلوگیرى از انقراض یادگارهاى ایران باستان است. بنابراین آنچه توانست از کتاب‌هاى ایران قدیم را که متضمن این فضائل بود، از طریق نقل و ترجمه از زبان و خط پهلوى به عربى، از انقراض نجات داد. هدف او از این کار آن بود که هم مسلمین غیر عرب را با شوکت ایران قدیم آشنا کند، هم ایرانیان مسلمان را به یاد آداب اجداد خود بیندازد و شواهدى به دست ایشان دهد، تا کُمیت هم‌وطنانش، در مقابل عرب که به نسب خود و اخبار شجعان و فرسان خویش مى‌بالیدند، لنگ نماند.
دانلود کتاب آثار ابن المقفع (به زبان عربی)
دیدگاه‌ها
هیچ نظری هنوز ثبت نشده است.