احصاء العلوم فارابی
ابو نصر محمد بن محمد فارابی م 339 ه ق یکی از بزرگترین فلاسفه دوره طلایی اسلامی محسوب می شود که به معلم ثانی معروف است
برخی از آثار این فیلسوف بزرگ در قرون وسطی به لاتین برگردانده شده، از عظمت فارابی همین بس که او را موسس فلسفه اسلامی و معلم ثانی لقب داده اند (معلم اول لقب ارسطو است) فارابی در حدود 259 در فاراب ترکستان زاده شد او در چهل سالگی برای تحصیل علوم دینی به بغداد مهاجرت کرد. وی هوش سرشاری داشته و گفته اند که زبان های زیادی هم می دانسته،گویا وی به زبان فارسی نیز مسلط بوده و این رباعی به او منسوب است:
اسرار وجود خام و ناپخته بماند
و آن گوهر بس شریف ناسفته بماند
هر کس بدلیل عقل چیزی گفتند
آن نکته که اصل بود ناگفته بماند
اما مهمتر این است که تبحر بینظریر او در فلسفه و منطق و علوم عقلی فلسفه اسلامی را دگرگون ساخته، او در زندگی دنیایی شیوه ای فیلسوفانه داشته، به ظواهر دنیا وقعی ننهاده و کسوت درویشان اتخاذ می کرد.
کتاب احصاء العلوم وی نیز همانگونه که از عنوان کتاب و فهرست آن پیداست در مورد تقسیم بندی علوم آن دوران بحث می کند در اهمیت این کتاب همین بس که برخی گفته اند فارابی به دلیل نگاشنم همین کتاب بود که به معلم ثانی شهره شد.
فارابی در احصاء العلوم، علوم را به ترتیب زیر آورده:
علم زبان
علم منطق
علم ریاضی
علم طبیعی
علم الهی
علم مدنی
علم فقه
علم کلام
این در حالی است که ارسطو علوم نظری و عملی را شش علم الهی، ریاضی، طبیعی، اخلاق تدبیر منزل و سیاست مدنی می دانست فارابی نیز ضمن رعایت طبقه بندی تنها برخی از علوم را جایگزین طبقه بندی ازسطو کرد.
ترتیبی که فارابی از علوم ابداء کرد ضمن اینکه به روش متداول و رسم تربیتی حوزه های علمی شیعی درآمد، در تعلیم و تربیت قرون وسطی نیز تاثیر کرد. به این ترتیب محصل علوم دینی ابتدا صرف و نحو (علوم زبانی) می خواند، بعد منطق می خواند و بعد تحصیل خود را در فقه و اصول فقه ادامه می دهد و شاید پس از آن قدری ریاضی و نحوم و طب و فلسفه و کلام بخواند.
فهرست کتاب:
فی علم اللسان
فی علم المنطق
فی علم التعالیمفی علم الطبیعی و العلم الالهی
فی العلم المدنی و علم الفقه و علم الکلام
برای دیدن کتاب موسیقی کبیر فارابی بروید به اینجا
دیدگاه‌ها
هیچ نظری هنوز ثبت نشده است.